en
en
Kontakt

Zarys historii informacji turystycznej w Polsce.

Początki informacji turystycznej w Polsce, będącej jedynie zalążkiem pewnego systemu, sięgają lat sześćdziesiątych XX wieku. Jednakże już w okresie międzywojennym podejmowano działania mające na celu przekazywanie informacji o możliwościach turystycznego wykorzystania regionów Polski.

Wiązało się to z powstaniem w ramach Ministerstwa Robót Publicznych jednoosobowej komórki ds. turystyki – Referatu Turystyki. Kierownikiem tej komórki był znany działacz turystyczny oraz krajoznawca dr Mieczysław Orłowicz. W zakres prac referatu wchodziły m.in. działania ze sfery tzw. propagandy turystycznej (dzisiaj: promocji), której integralną częścią jest informacja turystyczna (M. Orłowicz, Zarys organizacji Turystyki i Sportu w Polsce w: Roboty Publiczne nr 5 z 1919 r.). Po wielu latach, w 1935 r., z inicjatywy Orłowicza powstała Liga Popierania Turystyki, która tworzyła w niektórych miastach biura informacji. Oprócz tego działalność informacyjną sporadycznie prowadziły różne organizacje turystyczne np Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, niektóre gminy i miasta, zwłaszcza uzdrowiskowe oraz mniejsze stowarzyszenia turystyczne i krajoznawcze.
Na etapie tworzenia zrębów informacji turystycznej przed II wojną światową niebagatelną rolę odegrał też „Orbis". Znana dziś firma powstała w 1920 roku we Lwowie, jako spółka prywatna, następnie poprzez wykup akcji przez państwowy bank PKO została własnością państwa. Mając ambicje stania się przedsiębiorstwem na skalę międzynarodową bardzo szybko rozwinął działalność informacyjno – promocyjną. W latach trzydziestych XX w. „Orbis" posiadał swoje przedstawicielstwa za granicą oraz liczył 91 oddziałów i agencji krajowych. Na uwagę zasługuje działalność wydawnicza „Orbisu". Ukazały się podręczniki z zakresu organizacji pracy, propagandy, akwizycji, które na długo stały się źródłem wiedzy i służyły kształceniu i wychowaniu pierwszej kadry polskich pracowników turystyki.
Pierwsze lata po II wojnie światowej to odbudowa zniszczeń wojennych. Przełomowym momentem w turystyce był rok 1960, kiedy to w dniu 17 lutego Sejm uchwalił ustawę o organizacji spraw kultury fizycznej i turystyki (Dz. U. nr 10 z 1960 r., poz. 65), na mocy której powołał nowy urząd centralny – Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki (GKKFiT). Do zakresu jego działania należały m.in. sprawy informacji, propagandy i wydawnictw turystycznych oraz koordynowanie w tym zakresie organów państwowych, instytucji i organizacji. Przewodniczący GKKFiT ustanowił Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej (COIT), podporządkowany bezpośrednio GKKFiT (Zarządzenie nr 235 z dn. 31 grudnia 1962 r.). 31 maja 1963 r. wydano zarządzenie w sprawie organizacji jednolitego systemu informacji turystycznej (nr 98 – Dz. Urzędowy GKKFiT nr 6, poz. 32). Określało ono strukturę organizacyjną systemu informacji turystycznej oraz zakres obowiązków informatorów turystycznych. Struktura ta obejmowała: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, wojewódzkie ośrodki informacji turystycznej (WOIT) (podległe wojewódzkim komitetom kultury fizycznej i turystyki), regionalne ośrodki informacji turystycznej (podległe powiatowym lub miejskim komitetom kultury fizycznej i turystyki) oraz punkty informacji turystycznej w biurach podróży, hotelach, domach kultury, muzeach, obiektach sportowych itd. Do zadań COIT-u należało:

  • zbieranie i opracowywanie informacji o bazie turystycznej
  • organizacja i koordynacja pracy punktów informacji turystycznej w kraju i za granicą
  • planowanie i realizacja wydawnictw propagujących walory turystyczne Polski.

WOIT-y działały w każdym województwie (49), zaś w całym kraju istniało ponad 3000 punktów informacji turystycznej (punkty te były oznakowane skrótem „it" z kompasem, który był znakiem chronionym. Budowa i utrzymywanie placówek informacji turystycznej, a także realizacja niektórych zadań (np. publikacje, szkolenia, tablice informacyjne) były finansowane ze środków Centralnego Funduszu Turystyki i Wypoczynku (CFTiW). Środki funduszu pochodziły przede wszystkim z tytułu dopłat do cen sprzedaży walut dla turystów wyjeżdżających za granicę oraz opłat paszportowych).
Przez następne lata system informacji turystycznej funkcjonował bez większych zmian. Dopiero w 1977r. zarządzeniem przewodniczącego Głównego Komitetu Turystyki postanowiono, że wojewódzkie ośrodki informacji turystycznej będą podporządkowane wojewódzkim przedsiębiorstwom turystycznym (ośrodki te często przekształcały się w komórki reklamy macierzystych terenowych przedsiębiorstw turystycznych). W kolejnych latach nastąpiła zmiana podporządkowania COIT, przekształcony później w Centralny Ośrodek Informacji i Reklamy Turystycznej (COIiRT) podlegał początkowo Zjednoczeniu Gospodarki Turystycznej, zaś następnie Centrali Turystycznej „Orbis", podporządkowanej Urzędowi Rady Ministrów. W latach 1980-1981 nastąpiła likwidacja i ograniczanie działalności WOIT, spowodowane brakiem nowych regulacji prawnych w nowej sytuacji gospodarczej oraz likwidacją porozumień terenowo – branżowych.
Nowy etap działalności informacji turystycznej rozpoczął się w 1982 roku. COIiRT stał się samodzielnym przedsiębiorstwem państwowym. Podjęte zostały wówczas działania zmierzające do restytuowania informacji turystycznej, jako systemu, poprzez tworzenie oddziałów i podległych im centrów informacji turystycznej. W końcu lat osiemdziesiątych było ich 13 i miały zasięg międzywojewódzki. Obejmowały łącznie 29 z 49 województw. W pozostałych województwach istniały centra „it" podległe innym instytucjom, np. urzędom wojewódzkim, ośrodkom sportu i rekreacji.
Kolejna zmiana dokonała się w okresie gwałtownych zmian ustrojowych w Polsce. Oprócz uwolnienia gospodarki przyniosły one również dla Polski rewolucję technologiczną. Dostępne stały się komputery, internet oraz – co nie mniej ważne – nowe rozwiązania organizacyjne i w sferze zarządzania. Coraz łatwiejszy stał się również dostęp do środków Funduszy Europiejskich.
W tym samym czasie zlikwidowany został Główny Komitet Turystyki, zaś w jego miejsce powstał Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Na bazie tych przemian, w 1994 roku, COIT zmienił nazwę na Przedsiębiorstwo Państwowe Polska Agencja Promocji Turystyki (PAPT). Działał on w terenie w oparciu o swoje oddziały, które z czasem, przekształcano w spółki prawa handlowego, jako Regionalne Agencje Promocji Turystyki (RAPT).
Nowy rozdział w działalności informacji turystycznej rozpoczął się w 2000 roku wraz z powołaniem Polskiej Organizacji Turystycznej (POT), w której zakres działania wpisano również problematykę informacji turystycznej a pomocne w tej działalności jest Forum Informacji Turystycznej. Od tej pory odbudowuje się system informacji turystycznej w Polsce, przeprowadza się jego standaryzację i dąży do podniesienia jakości obsługi turystów. Doprowadzono do nowelizacji Kodeksu Ruchu Drogowego wprowadzając oznakowanie atrakcji turystycznych i szlaków samochodowych, promuje jednolite oznakowanie placówek IT, organizuje konkurs na najlepsze centrum IT w Polsce, wprowadzono certyfikację placówek IT. W ramach Działania 6.3 POIG 2007-2013 Promujmy Polskę Razem wprowadza się kilka projektów takich jak Narodowy portal turystyczny polska.travel, Repozytorium Informacji Turystycznej, przekazano centrom informacji turystycznej z myślą o turyście blisko 100 komputerów, buduje sie sieć Infokiosków, CRM (Customer Relationship Management) oraz Contact Center również tworzy się aplikację umożliwiającą prezentację informacji turystycznej na urządzeniach mobilnych. Wszystkie działania są ściśle powiązane z ułatwieniem dotarcia do rzetelnej informacji turyście. Bez współpracy z placówkami informacji turystycznej, regionalnymi organizacjami turystycznymi ciężko byłoby budować Polski System Informacji Turystycznej.

(Więcej informacji w broszurze "Polski System Informacji Turystycznej" wyd. 2010).

Do góry