Wzięli w niej udział eksperci:

• Rafał Szmytke (prezes Polskiej Organizacji Turystycznej)
• Agnieszka Gawińska-Rucińska (członkinia zarządu Gołębiewski Holding Sp. z o.o.)
• Karolina Parol (dyrektor Centralnego Działu Sprzedaży ARCHE S.A.)
• Marcin Stolarz (prezes zarządu PTWP Event Center Sp. z o.o.)
• Rafał Kincer (prezes zarządu Grupy Polski Holding Hotelowy)
• Michał Kozak (prezes zarządu Hotel Arłamów SA)
• Waldemar Bojarun (wiceprezydent Katowic)
• Krzysztof Cieślikowski (Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach)

Kluczowe wnioski z debaty

Kondycja rynku MICE

Mimo postrzegania roku 2024 jako powrotu do kondycji z 2019 roku, branża znajduje się w momencie transformacji lub przejścia, na które wpłynęły m.in. digitalizacja, pandemia, niepewność związana z wojną, ESG i AI. Chociaż liczba wydarzeń w Katowicach jest już porównywalna z czasem sprzed pandemii, w Warszawie dane z raportów hotelowych wskazują na nieco mniejszą liczbę spotkań niż w 2019 roku. Odczuwalny jest wpływ sytuacji geopolitycznej, szczególnie na grupy zagraniczne z dalszych rynków.

Znaczenie Katowic jako destynacji MICE

Katowice postrzegają branżę MICE jako klucz do sukcesu jako nowoczesna metropolia, niebędąca tradycyjnym miastem zabytkowym. Miasto zainwestowało znaczące środki w infrastrukturę, w tym Międzynarodowe Centrum Kongresowe (MCK), siedzibę NOSPR i Muzeum Śląskie. Katowice są przykładem udanej transformacji z miasta przemysłowego w nowoczesną metropolię, co zostało docenione przez Organizację Narodów Zjednoczonych przy wyborze miasta na gospodarza trzech dużych wydarzeń, m.in. Szczytu Klimatycznego i World Urban Forum. Ta transformacja i autentyczność są w cenie.

Kiedy przedstawiciele Katowic zapytali Organizację Narodów Zjednoczonych, dlaczego po raz kolejny wybrano Katowice na organizację globalnego wydarzenia, odpowiedź była precyzyjna - jesteście najlepsi, wam się udało. Udała się przede wszystkim transformacja od miasta węgla i stali ku nowoczesnej metropolii. Jako dodatkowe uzasadnienie wskazano, że "u was nie ma dzielnicy z kartonu". To ostatnie wiąże się z śląskim szeroko rozumianym, dobrze rozumianym etosem pracy, podkreślającym determinację mieszkańców do podejmowania wyzwań i brak lęku przed nowoczesnością. Autentyczność tej transformacji również została uznana za cenioną cechę.

MICE jest dla Katowic ważnym kierunkiem rozwoju. Liczba uczestników spotkań biznesowych w Katowicach w ubiegłym roku (ok. 7000) oznaczała wzrost w porównaniu do 2023 roku. Dostępność komunikacyjna (bliskość trzech lotnisk) jest atutem Katowic, choć brakuje bezpośredniego połączenia kolejowego lotniska z miastem.

Perspektywy operatorów hotelowych i obiektowych:

• Duże holdingi hotelowe (np. Gołębiewski, Arche, Polski Holding Hotelowy) inwestują w segment MICE i dostrzegają jego potencjał, mimo wyzwań. Widoczne jest zwiększone zainteresowanie obiektami posiadającymi certyfikaty ekologiczne, co staje się koniecznością.
• Rosnącym trendem jest "bleisure" (łączenie podróży biznesowych z wypoczynkiem) oraz włączanie rodzin w wyjazdy służbowe, szczególnie w obiektach resortowych i tych z rozwiniętą infrastrukturą rekreacyjną.
• Mimo wzrostu liczby wydarzeń, rentowność nie zawsze rośnie proporcjonalnie, m.in. z powodu wzrostu kosztów operacyjnych i stabilizacji cen.
• W hotelach miejskich, np. w Warszawie, obłożenie sal konferencyjnych jest stosunkowo niskie. Potrzebne są duże wydarzenia (jak koncerty Taylor Swift czy Intel Extreme Masters), które napędzają ruch i promocję.
• Wyzwaniem jest niedobór hoteli luksusowych w Polsce, co może wpływać na możliwość pozyskiwania niektórych prestiżowych wydarzeń.
• Lokalizacje położone blisko wschodniej granicy, mimo ich bezpieczeństwa, mogą być postrzegane jako ryzykowne przez niektórych klientów, wpływając na biznes.

Rafał Kincer z Polskiego Holdingu Hotelowego wyraźnie zaznaczył, że w miastach i w całej Polsce jest bardzo mało hoteli luksusowych. Ten brak hoteli luksusowych jest postrzegany jako bardzo ważny dla przemysłu MICE i organizacji spotkań z różnych powodów. Według jednego z panelistów, świat, Europa nie do końca wierzy, że my możemy być beneficjentem luksusowych wydarzeń z powodu braku takich obiektów jak Kempinski czy Raffles (tylko jeden w Warszawie). Hotele wyższej kategorii są bardzo ważne w procesie pozyskiwania wydarzeń MICE. Brak luksusowych obiektów jest również jednym z czynników odróżniających Polskę od destynacji takich jak Madryt czy Praga, gdzie obecność turystyki luksusowej (oprócz konferencji) pomaga w utrzymaniu wysokiego obłożenia i cen przez cały rok, co jest ważne dla rentowności inwestycji.

Strategia i współpraca:

• Podkreślono konieczność posiadania scentralizowanej strategii pozyskiwania wydarzeń na poziomie krajowym oraz wsparcia administracji publicznej w procesie bidowania i realizacji.
• Współpraca publiczno-prywatna jest kluczowa, a przykłady takie jak zarządzanie MCK przez PTWP Event Center pokazują, że może być skuteczna.
• Wskazano na potrzebę lepszej koordynacji działań i kalendarzy między różnymi szczeblami samorządu (miejski, wojewódzki, metropolitalny) przy aplikowaniu o duże wydarzenia.
• Branża powinna bardziej aktywnie lobbować na rzecz uznania znaczenia MICE przez administrację publiczną.

Legacy (dziedzictwo)

Wielkie wydarzenia (jak Euro 2012) przynoszą długoterminowe korzyści w postaci przyspieszonych inwestycji w infrastrukturę (lotniska, drogi, hotele), co zyskuje cała Polska.

Trendy (ESG i AI):

Zrównoważony rozwój (ESG) staje się koniecznością, a nie tylko przewagą konkurencyjną. AI jest już wykorzystywane, głównie w analizach i automatyzacji, ale bezpośrednie relacje międzyludzkie pozostają kluczowe w gościnności.

Rafał Kincer z Polskiego Holdingu Hotelowego wyraźnie stwierdził, że dbanie o środowisko i posiadanie certyfikatów ekologicznych, Green Key i innycj, przestało być tylko przewagą konkurencyjną, a stało się już koniecznością. Podkreślił, że klienci i uczestnicy wydarzeń oczekują, że obiekty będą działać w sposób zrównoważony, w tym stosując praktyki zero waste. Branża, w tym PHH, intensywnie pracuje nad włączeniem szeroko rozumianego zrównoważonego rozwoju do swojej strategii.

Dodatkowe spostrzeżenia

Podczas dyskusji wskazano również na brak centrum kongresowego w Warszawie jako ewenement na tle innych stolic europejskich. Podkreślono, że duże inwestycje w infrastrukturę (centra kongresowe, drogi, koleje do lotnisk) wymagają decyzji i dokumentów strategicznych na poziomie rządowym. Wspomniano o przykładzie dynamicznego wzrostu liczby turystów z Czech po wybudowaniu brakującego odcinka autostrady, co pokazuje, jak infrastruktura komunikacyjna jest kluczowa dla dostępności destynacji.

Prezes Hotelu Arłamów, Michał Kozak, opisał to jako zjawisko, w którym uczestnik przyjeżdża na konferencję na dwa dni, a następnie dojeżdża rodzina i wszyscy zostają na pakiety pobytowe. Podkreślono, że szczególnie w hotelach z rozwiniętą infrastrukturą rekreacyjną (np. aquaparki, baseny, strefy dla dzieci) goście MICE łączą te pobyty. Moderatorka panelu powiązała ten trend z ideą "work-life harmony", sugerując, że przemysł spotkań odpowiada na potrzebę połączenia życia zawodowego i prywatnego.

Wiceprezydent Katowic, Waldemar Bojarun, wspomniał o podobnym zachowaniu uczestników konferencji medycznych w Katowicach, gdzie małżonki towarzyszą profesorom na sesji inauguracyjnej, a następnie korzystają z oferty handlowej miasta, co również pokazuje tendencję do pozostawania w destynacji poza stricte biznesową częścią wydarzenia.

Karolina Parol z ARCHE SA potwierdziła, że jest to zauważalny i rzeczywiście nowy trend. Ta polska sieć hotelowa ma plany budowy i otwarcia nowych hoteli w kilku lokalizacjach. W roku 2024 Arche otworzyło już dwa obiekty nastawione głównie na gościa MICE - dawne sanatorium milicyjne w Nałęczowie oraz Arche Klasztor we Wrocławiu. Na rok 2025 planowane jest otwarcie kolejnych dwóch hoteli - Arche Hotel Lotnisko w Gdańsku oraz Hotel w Muszynie, który również ma być mocno nastawiony na segment MICE. Ponadto, Karolina Parol potwierdziła, że Arche rozpoczęło inwestycje w Bytomiu i dodała, że firma rozgląda się za nowymi lokalizacjami na Śląsku.

Rafał Kincer z Polskiego Holdingu Hotelowego wyraźnie stwierdził, że dbanie o środowisko i posiadanie certyfikatów ekologicznych, Green Key i inne, przestało być tylko przewagą konkurencyjną, a stało się już koniecznością. Podkreślił, że klienci i uczestnicy wydarzeń oczekują, że obiekty będą działać w sposób zrównoważony, w tym stosując praktyki zero waste. Branża, w tym PHH, intensywnie pracuje nad włączeniem szeroko rozumianego zrównoważonego rozwoju do swojej strategii.

Perspektywa Polskiej Organizacji Turystycznej

Rafał Szmytke, prezes Polskiej Organizacji Turystycznej (POT), szczegółowo przedstawił perspektywę tej instytucji w kontekście przemysłu spotkań i wydarzeń. Podkreślił, że POT od ponad 20 lat posiada wyspecjalizowaną komórkę, Poland Convention Bureau (PCB), co świadczy o uznaniu specyfiki i znaczenia tego obszaru. Jest to jedyna tego typu wyodrębniona jednostka w strukturze POT.

Pan Szmytke zaznaczył, że przemysł spotkań generuje największe przychody w turystyce. Chociaż liczby turystów w segmencie MICE mogą nie być największe, wpływ finansowy tych gości na budżet regionu czy kraju jest znacząco wyższy. Wkład procentowy turystyki ogółem w PKB Polski szacowany jest na między 1 a 1,5%, choć prezes zgodził się, że może to być niedoszacowane. Podkreślił, że dokładne liczenie tych wpływów przez miasta i regiony - tak jak robią to Katowice (ponad 1000 zł wpływu na dzień konferencyjny od uczestnika) - jest kluczowe dla pokazania wartości branży.

Odnosząc się do obecnej kondycji rynku, Szmytke wskazał, że chociaż rok 2019 jest punktem odniesienia, wyzwania nie skończyły się po pandemii. Wojna w Ukrainie rzuca cień na zorganizowaną turystykę i segment MICE, co jest odczuwalne szczególnie dla grup zagranicznych z dalszych rynków, takich jak Azja czy Ameryka. Mimo że Europa „przyzwyczaiła się” i ma świadomość bezpieczeństwa w Polsce, rynki dalekie nadal postrzegają wojnę jako problem w Europie.

Z drugiej strony Rafał Szmytke podkreślił, że solidarność Polaków z Ukraińcami zbudowała niezwykle pozytywny wizerunek Polski za granicą, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie Polskę postrzega się jako kraj „niezwykle przyjaznych, wspaniałych ludzi”. Jest to autentyczność i empatia, których nie dałoby się zbudować żadną kampanią reklamową. Kontrastuje to jednak z rynkiem, gdzie ubezpieczyciele i touroperatorzy z USA obawiają się ryzyka i odkładają wysyłanie grup zorganizowanych. Prezes wyraził przekonanie o istnieniu odłożonego popytu z tych rynków, który może uwolnić się i spowodować wzrosty po zakończeniu konfliktu.

W kontekście strategii pan Szmytke z zadowoleniem przyjął fakt, że Ministerstwo Sportu i Turystyki rozpoczęło prace nad strategią turystyki polskiej, i co najważniejsze - jedną z podstrategii ma być strategia MICE. Podkreślił, że przemysł spotkań musi mieć "właściwe miejsce" w tej strategii. Zaapelował, aby wszyscy przedstawiciele branży zabiegali o odpowiednie zaznaczenie tego tematu.

Debatę "MICE: branża, rynek, relacje" podczas 17. Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach można obejrzeć na kanale Youtube:

Oprac. Jarosław Marciuk